Mart 23, 2021
Uzun Vadeli Yatırımların Finansal Tablolarda Raporlanması

Uzun vadeli özkaynak yatırımlarının ayrımında önemli olan kavram, yatırım yapılan işletmenin finansman ve faaliyet politikaları üzerindeki etki düzeyidir. Yatırım yapılan işletmedeki etki düzeyi konusunda dört durum söz konusu olabilmektedir. Bunlar, kontrol, eş düzey (müşterek) etki, önemli etki ve önemsiz etkidir.

İlişki DüzeyiBölüm
Kontrol Gücü Var21. Konsolide Finansal Tablolar
Müşterek Kontrol10. Müşterek Girişimlerdeki Yatırımlar
Önemli Etki Var 9. İştiraklerdeki Yatırımlar
Önemli Etki Yok 8. Finansal Araçlar

Kontrol, bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak amacıyla söz konusu işletmenin finansman ve faaliyet politikaları ile ilgili kararlarında tek başına etkin rol oynama gücünü ifade eder. Kontrol gücünün bulunduğu işletmelere bağlı ortaklık denir.

Eş düzey etki, bir ekonomik işletmenin (veya ekonomik faaliyetin) sözleşmeler çerçevesinde kontrolünün iki veya daha fazla tarafça paylaşılması­dır. Burada herhangi bir tarafın kontrol gücü söz konusu değildir. Eş düzeyde etkiye sahip olunan işletmeye (veya ekonomik faaliyete) müşterek girişim (yatırımı) denir.

Önemli etki, kontrol veya eş düzey etki gücü olmaksızın, bir işletmenin finansman ve faaliyet politikalarına ilişkin kararlarına katılma gücüdür. Önemli etkinin bulunduğu işletmelere, iştirak adı verilir.

Bir işletmeye uzun vadeli amaçlarla ortak olunmasına rağmen, bu işletmenin finansman ve faaliyet politikalarına ilişkin kararları üzerinde kontrol, eş düzey etki ve önemli etki gücü bulunmayabilir. Bu tür bir yatırımlar, uzun vadeli finansal varlıklar içerisinde yer alır.

Etki düzeyine göre, özkaynak yatırımları farklı isimler almakta ve farklı muhasebeleştirme ve raporlama esaslarına tabi olmaktadır. Özkaynak yatırım­ları bu farklılıklar temelinde aşağıdaki bölümlerde düzenlenmişlerdir.

  • Bağlı Ortaklıklar, Konsolide Finansal Tablolar
  • Müşterek Girişimler, Müşterek Girişimlerindeki Yatırımlar
  • İştirakler, İştiraklerdeki Yatırımlar
  • Finansal Varlıklar, Finansal Araçlar ve Özkaynaklar

Ana ortaklık adı verilen bir diğer işletme tarafından kontrol edilen işletmeye bağlı ortaklık adı verilir. Aksi belirtilmediği sürece, iştirak edilen şirketin oy hakkının yarıdan fazlasına sahip olunması durumunda kontrol gücünün olduğu kabul edilir. Ancak, bu mutlak değildir. Bazı durumlarda oy hakkının yarısı veya yarısından daha az bir oy hakkı ile kontrol elde edilebilir.

Karar Bağımsız Denetim ve Danışmanlık A.Ş.