TTK’nin 397. Maddesi ile, Bakanlar Kuruluna denetim kapsamına girecek işletmeleri belirleme yetkisi verilmiştir. Bakanlar Kurulu, bu yetkiye istinaden, 26.03.2018 tarihi itibariyle Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerinin kapsamını genişletmiştir. Ayrıca, şirket türlerini de sadeleştirmiştir. Düzenlemeye göre, iki ana grup bulunmaktadır. Bunlar;
- Hiçbir ölçüye bağlı olmaksızın bağımsız denetime tabi şirketler ve
- Eşik değerleri aştıkları için denetime tabi olan şirketlerdir.
Her koşulda denetime tabi olan şirketler, SPK, BDDK ve Sigortacılık Kanununa tabi olan şirketler, Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren şirketler, lisanslı depo işletmeleri, ilgili kanuna göre faaliyet gösteren Umumi mağazalardır.
Eşik değer aşan şirketler ise üç alt gruba ayrılmıştır. Birinci grupta, sermaye piyasası araçları borsada işlem görmeyen ama halka açık sayılan şirketler, ikinci grupta, sermayesinin en az % 25’ine kamu kurumu niteliğindeki kurumların (vakıflar, kooperatifler gibi) sahip olduğu şirketler, üçüncü grupta ise ilk iki gruba girmeyen ve daha yüksek eşikleri aşan şirketler yer almaktadır.
Aslında denetim kapsamını belirleyen de, denetime tabi olması belirli eşik değerlere bağlanmış üçüncü gruptaki özel bir kanuna tabi olmayan genel nitelikli şirketlerdir. Aktif toplamı, satış hasılatı ve çalışan sayısı eşiklerine göre belirlenen bu şirketler, denetime tabi şirketlerin ana gövdesini oluşturmaktadırlar. Son Bakanlar Kurulu Kararı ile bu şirketlerin eşik değerleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
- Aktif toplamı 35 milyon Türk Lirası (önceki kriter, 40 milyon TL)
- Yıllık net satış hasılatı 75 milyon Türk Lirası (önceki kriter, 80 milyon TL),
- Çalışan sayısı 175 kişi (önceki kriter, 200 kişi)
Yukarıdaki üç kriterde en az ikisini, art arda iki dönemi aşan şirketler denetim kapsamına gireceklerdir. Bir başka ifade ile şirketler, 2017 ve 2016 yıllarında bu kriterleri aşıp aşmadıklarını kontrol edeceklerdir.
Bu değişiklik öncesi, denetim kapsamına tabi şirket sayısı 2017 yılı sonu itibariyle 5.789’dir. Bunların büyük kısmı da genel kriterler kapsamında denetime tabi olan şirketlerdir (yaklaşık 3.996 adet şirket). Yıllar itibariyle türler itibariyle denetime tabi olan şirketler aşağıdaki grafikte sunulmuştur.
Grafikten görüldüğü üzere, denetime tabi şirketlerin iki ana grubu bulunmaktadır. Bunlardan biri her halde denetime tabi şirketler ki bu şirketlerde genellikte büyük denetim şirketleri yoğunlaşmaktadır. İkinci grup ise, genel kriterlere tabi şirketlerdir. Yeni kararla birlikte, genel kriterlere tabi olan şirketlerin yaklaşık % 100 büyümesi ve 8.000 şirkete ulaşması beklenmektedir. Böylece denetime tabi şirket sayısı 5.789’dan, yaklaşık % 72 büyüyerek 10.000 şirkete çıkacaktır.
Sektörün büyümesi, özellikle orta ve küçük ölçekli denetim şirketlerine yeni iş imkânları sağlayacaktır. Denetim şirketi başına 250.000 TL’ye kadar düşen ortalama hasılat, % 100 artmasa bile bir ölçüde artacaktır. Ancak, daha az kurumsal olan şirketlerin denetim kapsamına girmiş olması nedeniyle de iş yükünde bir artış gözlemlenecektir.